Όλη μας η ζωή χαρακτηρίζεται από κάποιες μικρές συνήθειες που επαναλαμβάνουμε και έχουν καταφέρει να πάρουν τη θέση μιας μικρής ιεροτελεστίας στην καθημερινότητά μας, ένα εθιμοτυπικό που ακολουθείται μέσα στα χρόνια.
Το ήξερες ότι αυτό οι κοινωνιολόγοι το ονομάζουν «κοινωνιολογική φαντασία»; Ω ναι έτσι λέγεται και ο όρος αυτός προήλθε από τον C.Wright Mills.
Δεν θα σου κάνω επιστημονική ανάλυση του όρου, θα σου δώσω όμως το πιο τρανταχτό παράδειγμα που έχει γίνει και αντικείμενο πολυάριθμων ερευνών και δεν είναι άλλο από τον αγαπημένο σε όλους μας ΚΑΦΕ. Από πόσες διαστάσεις θα μπορούσες να τον δεις; Σίγουρα από τρεις, ιστορική, κοινωνική και οικονομική.
Η ιστορία λέει ότι ο καφές ανακαλύφθηκε από έναν βοσκό στα βουνά της Αιθιοπίας που παρατήρησε ότι οι κατσίκες του έτρωγαν κάτι καρπούς που τις έκαναν μετά να είναι πιο ζωηρές. Οι καρποί αυτοί διαδόθηκαν και τσουπ τον 12ο αι. έφτασαν στην αραβική χερσόνησο όπου και συναντάμε τον πρώτο καφέ σε ρόφημα στην Υεμένη.
Έκτοτε αυτό το αγαπημένο προϊόν ταξίδεψε παντού στον κόσμο και από έναν βοσκό κατάφερε να μετατραπεί σε ολόκληρη αυτοκρατορία και να φτάσει μέχρι τις μηχανές πλέον εσπρέσο που έχουμε στη σύγχρονη εποχή. Ο καφές σηματοδοτεί το ξεκίνημα της ημέρας, την καθημερινή συνήθεια, τις χαρές μας και τις λύπες μας. Ο κόσμος όταν λέει: «πάω για καφέ» δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα γευτεί καφεΐνη. Και όμως κατάφερε αυτή η φράση να συνδεθεί με την συγκέντρωση της παρέας, με το μοίρασμα, με το συναίσθημα , με μια επαγγελματική συμφωνία, με ένα πρώτο ραντεβού, με τα καφενεία που είναι πολιτισμικοί θεσμοί, με ολόκληρη τη ζωή μας.
Και δεν είναι απίστευτο ότι είτε την χαρά είτε την παρηγοριά την συνοδεύουμε με έναν καφέ; Είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα ρόφημα , είναι η ιστορία της Ανατολής και της Δύσης, είναι μια από τις μεγαλύτερες σφραγίδες του παγκόσμιου εμπορίου (δεν θα σχολιάσω την μεγάλη εκμετάλλευση των πολυεθνικών είναι για άλλο άρθρο), είναι μια ολόκληρη διαδικασία που είναι βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα του κάθε λαού.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα απολαύσεις τον αγαπημένο σου καφέ σε εμάς με την παρέα σου θυμήσου ότι αυτή η υπέροχη ιεροτελεστία είναι ζήτημα οπτικής και κοινωνιολογικής φαντασίας.
Με αγάπη, Ιωάννα Μητρούση